μίτρα

μίτρα
Χρυσοποίκιλτο κάλυμμα της κεφαλής των αρχιερέων, το οποίο φορούν στις λειτουργίες. Με την ίδια ονομασία χαρακτηριζόταν κατά την αρχαιότητα η ζώνη που φορούσαν οι πολεμιστές κάτω από τον θώρακά τους, η ταινία με την οποία οι Ελληνίδες έδεναν τα μαλλιά τους, καθώς και το στέμμα των ηγεμόνων της Ανατολής. Τέλος, στη χειρουργική είναι γνωστός ο ειδικός επίδεσμος που αποκαλείται μ. του Ιπποκράτη. Η μ., ως λειτουργικό κάλυμμα, επικράτησε να φοριέται από τους επισκόπους της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας και από μερικούς Ρώσους αρχιμανδρίτες, τους τρεις τελευταίους αιώνες. Σύμφωνα με μια άποψη, δεν είναι τίποτα άλλο παρά το στέμμα του Βυζαντινού αυτοκράτορα, που μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το κληρονόμησε ο Πατριάρχης. Αργότερα η χρήση της επεκτάθηκε και στους επίσκοπους. Από πολλούς, πάντως, εκκλησιαστικούς παράγοντες, η μ. θεωρείται σύμβολο του αγκάθινου στεφανιού, που φορέθηκε στον Ιησού πριν τη σταύρωση.
* * *
(I)
η (ΑΜ μίτρα, Α επικ. και ιων. τ. μίτρη)
νεοελλ.-μσν.
σφαιρικό, χρυσοποίκιλτο και διάλιθο λειτουργικό κάλυμμα τής κεφαλής το οποίο φέρουν σε ορισμένες ιεροτελεστίες οι επίσκοποι τής Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
αρχ.
1. ζώνη τών πολεμιστών την οποία φορούσαν γύρω από τη μέση και κάτω από τον θώρακα
2. ζώνη παρθενίας
3. στηθόδεσμος
4. ζώνη που φορούσαν οι παλαιστές
5. χειρουργικός επίδεσμος
6. ταινία για δέσιμο τών μαλλιών
7. το στεφάνι τού νικητή σε αγώνες
8. διακριτικό διάδημα στην πτολεμαϊκή αυλή
9. διάδημα βασιλέων
10. μτφ. ονομασία ωδής γραμμένης κατά τη λυδική αρμονία
11. (στις ανατολικές χώρες) κάλυμμα τής κεφαλής, πιθ. είδος σαρικιού
12. κάλυμμα τής κεφαλής τού Ιουδαίου αρχιερέα
13. κάλυμμα τής κεφαλής τού ιερέα τού Ηρακλέους στην Κω
14. η επιδιδυμίδα
15. συνεκδ. σημείο εκθηλύνσεως («ἵνα μὴ 'ν κροκωτοῑς καὶ μίτραις γέρων ἀνήρ», Αριστοφ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Η αρχική σημ. τής λ. είναι «δεσμός» και ανάγεται πιθ. σε ΙΕ ρίζα *mei- «δένω» — συνδέεται πιθ. με αρχ. ινδ. mitra- «φίλος, φιλία», αβεστ. miθra- «συμβόλαιο, φίλος», λ. που μαρτυρείται στο όνομα τού θεού Μίθρα. Κατ' άλλους, η λ. είναι δάνεια, πιθ. από ινδοϊρανική πηγή. Τη λ. δανείστηκε η λατ. με τη μορφή mitra, από την οποία στη συνέχεια η γαλλ. με τη μορφή mitre].
————————
(II)
η
ζωολ. γένος γαστερόποδων μαλακίων τής οικογένειας mitridae.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • Μίτρα — Μίτρᾱ , Μίτρα fem nom/voc/acc dual Μίτρᾱ , Μίτρα fem nom/voc sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • μίτρα — μίτρᾱ , μίτρα maiden s girdle fem nom/voc/acc dual μίτρᾱ , μίτρα maiden s girdle fem nom/voc sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Μίτρᾳ — Μίτραι , Μίτρα fem nom/voc pl Μίτρᾱͅ , Μίτρα fem dat sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • μίτρᾳ — μίτραι , μίτρα maiden s girdle fem nom/voc pl μίτρᾱͅ , μίτρα maiden s girdle fem dat sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • μίτρα — η χρυσοκέντητο κάλυμμα της κεφαλής των αρχιερέων κατά τη διάρκεια της λειτουργίας …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Μίτρας — Μίτρᾱς , Μίτρα fem acc pl Μίτρᾱς , Μίτρα fem gen sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • μίτρας — μίτρᾱς , μίτρα maiden s girdle fem acc pl μίτρᾱς , μίτρα maiden s girdle fem gen sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Μίτραι — Μίτρα fem nom/voc pl Μίτρᾱͅ , Μίτρα fem dat sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • μίτραι — μίτρα maiden s girdle fem nom/voc pl μίτρᾱͅ , μίτρα maiden s girdle fem dat sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Μίτραν — Μίτρᾱν , Μίτρα fem acc sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”